Gaat u verhuizen naar het buitenland en vraagt u zich af wat dat betekent voor uw portemonnee en uw aangifte in Nederland? U bent niet de enige. Emigratie en belasting lijken vaak ingewikkeld, maar met de juiste uitleg valt het mee. In dit artikel leg ik in begrijpelijke taal uit wat er verandert als u vertrekt, hoe een conserverende aanslag werkt, hoe u aangifte doet in het jaar van vertrek en wat de actuele plannen zijn voor een mogelijke exitheffing of inwonerschapsfictie. U krijgt praktische stappen en tips uit mijn adviespraktijk, zodat u met vertrouwen uw vertrek kunt regelen.
Wat verandert er bij emigratie voor uw belasting
Na emigratie bent u in Nederland meestal geen binnenlands belastingplichtige meer. U wordt veelal buitenlands belastingplichtige. Dat klinkt als een kleine nuance, maar het bepaalt waar u belasting betaalt en waar u aangifte moet doen. Nederland behoudt vaak heffingsrechten over bepaalde inkomens en bezittingen in Nederland, zoals een eigen woning in box 1 en box 3 bezittingen zoals een tweede huis of bepaalde beleggingen. Ook kan Nederland een conserverende aanslag opleggen als u hier fiscaal voordeel heeft genoten met pensioen, lijfrente of aanmerkelijk belang.
Belastingverdragen tussen landen voorkomen dubbele heffing. Toch betekent dit niet automatisch dat u slechts in één land aangifte doet. In het jaar van vertrek volgt doorgaans een bijzondere aangifte waarin u zowel uw Nederlandse als, voor zover nodig, buitenlandse situatie verantwoordt.
Conserverende aanslag bij emigratie
Wanneer krijgt u een conserverende aanslag
De Belastingdienst kan bij emigratie een conserverende aanslag opleggen over zogenoemd te conserveren inkomen. Denk aan in Nederland opgebouwde pensioenrechten waarvoor u eerder aftrek genoot, afgetrokken lijfrentepremies, voordelen rond kapitaalverzekering eigen woning, spaarrekening eigen woning of beleggingsrecht eigen woning en de aanmerkelijk belang claim in box 2. De aanslag volgt veelal na de aangifte over het jaar van vertrek.
Hoe wordt het bedrag bepaald
De grondslag is het te conserveren inkomen, dat in het hoogste tarief valt. In de praktijk rekent de Belastingdienst uit wat u aan belasting verschuldigd zou zijn over dit deel en plaatst dat op een aparte aanslag. U betaalt dit niet meteen, mits u aan voorwaarden voldoet. De gewone aanslag over uw reguliere inkomen staat los van de conserverende aanslag.
Uitstel en kwijtschelding
Verhuist u naar een land binnen de EU of de EER, dan volgt in de regel automatisch uitstel van betaling voor de conserverende aanslag. Over dat uitstel betaalt u in beginsel geen invorderingsrente. Voor meerdere inkomensbestanddelen wordt het uitstel per deel toegekend. Bij emigratie naar een land buiten de EU kan de Belastingdienst zekerheid vragen, zoals een bankgarantie of hypotheekrecht. Houdt u zich aan de Nederlandse fiscale voorwaarden, dan kan na tien jaar voor veel onderdelen kwijtschelding mogelijk zijn. Voor de aanmerkelijk belang claim geldt sinds 2015 in de praktijk geen vaste einddatum meer, de latente heffing blijft dan staan totdat zich een belastbaar moment voordoet.
Pensioen en lijfrente
Wie pensioenrechten of lijfrente in Nederland heeft opgebouwd en premies heeft afgetrokken, ontving daarmee eerder fiscaal voordeel. Bij emigratie wil de fiscus voorkomen dat dit voordeel onbelast weglekt. Vandaar de conserverende aanslag. Zolang u zich aan de regels houdt, zoals geen ongeoorloofde afkoop, hoeft u de aanslag niet direct te betalen en kan later kwijtschelding volgen. Bij afkoop of andere verboden handelingen moet u wel afrekenen.
Aanmerkelijk belang
Vertrekt u met een aanmerkelijk belang, dan gaat de wet uit van een fictieve vervreemding. De daaruit voortvloeiende box 2 winst leidt tot een conserverende aanslag. Voor emigraties na 2015 is geen vaste kwijtscheldingstermijn meer. Vaak is langdurig uitstel mogelijk, maar bij bijvoorbeeld verkoop van aandelen, dividenduitkering of staking van de onderneming kan invordering volgen. Dit beleid zorgt ervoor dat Nederland het heffingsrecht behoudt over de in Nederland opgebouwde aanmerkelijk belang claim, ook als u later al lang buiten Nederland woont.
Eigen woning en kapitaalproducten
Bij een kapitaalverzekering eigen woning, spaarrekening eigen woning of beleggingsrecht eigen woning kan eveneens te conserveren inkomen spelen als u vertrekt terwijl de woning nog als eigen woning kwalificeert. U betaalt in beginsel niet, zolang aan de voorwaarden wordt voldaan. Na tien jaar kan kwijtschelding aan de orde zijn. Verkoopt of verhuurt u de woning, dan kan dit gevolgen hebben voor de uitstelpositie. Overweegt u verkoop met overwaarde, bekijk dan praktische aandachtspunten rond heffing bij verkoop via deze uitleg over de belasting op overwaarde van een huis: overwaarde en belasting.
Aangifte in het jaar van emigratie
Het bijzondere vertrekjaar
Het vertrekjaar kent een aparte aangifte, vaak bekend als de aangifte voor migratiejaar. U geeft het deel aan waarin u nog binnenlands belastingplichtig was en het deel waarin u als buitenlands belastingplichtige kwalificeerde. Dit vraagt om zorgvuldige verdeling van inkomsten en aftrekposten over de periode vóór en na uw vertrek.
Keuzerecht en aftrekposten
In bepaalde situaties kunt u kiezen om in Nederland te worden behandeld als binnenlands belastingplichtige, zodat u persoonsgebonden aftrek en bijvoorbeeld hypotheekrenteaftrek kunt benutten. Dit keuzerecht is maatwerk. Het kan voordelig zijn als er in Nederland belast inkomen is, als u een eigen woning met hypotheek heeft of wanneer uw partner weinig inkomen heeft. Let op de antimisbruikregels rond wisselen van de keuze. Laat een berekening maken over meerdere jaren voordat u beslist.
Belastingverdragen en dubbele heffing
Belastingverdragen bepalen welk land mag heffen. Soms hoeft Nederland niet te heffen over bepaalde uitkeringen, pensioen of loon, ook al is het formeel Nederlands inkomen. Toch kan aangifte in Nederland verplicht blijven om heffingsrechten correct toe te passen en vrijstelling of verrekening te regelen. Vraag waar nodig een vrijstellingsverklaring aan bij de inhoudingsplichtige, zodat bronheffing in Nederland achterwege kan blijven als het verdrag dat voorschrijft.
Inwonerschapsfictie en trailing tax in het nieuws
Politieke ontwikkelingen
De Tweede Kamer heeft het kabinet verzocht opties uit te werken tegen belastingontwijking bij vertrek, zoals een inwonerschapsfictie na emigratie. In andere Europese landen bestaat al langer een vorm van trailing tax, waarbij een vertrokken belastingplichtige nog enkele jaren als inwoner wordt behandeld. Omdat Nederland veel belastingverdragen heeft, is invoering juridisch en diplomatiek complex en kan dit jaren duren. Vooralsnog verandert er niets aan uw huidige verplichtingen, maar dit onderwerp verdient aandacht als u op korte of middellange termijn plannen maakt.
Wat betekent dit mogelijk voor u
Mocht een trailing tax worden ingevoerd, dan kan dat betekenen dat u na vertrek in bepaalde situaties nog enige tijd in Nederland belastingplichtig blijft voor specifieke inkomenscategorieën. Concrete uitwerking, termijnen en uitzonderingen zijn nog onderwerp van beleid en overleg. Blijf dus op de hoogte als emigratie op uw planning staat, vooral wanneer u aanzienlijk vermogen of een aanmerkelijk belang heeft.
Praktische checklist bij vertrek
Uit jarenlange begeleiding van vertrekkende klanten blijkt dat een goede voorbereiding fiscale verrassingen voorkomt. Controleer tijdig uw DigiD, voeg sms controle toe en update de app, want u hebt deze vaak nodig voor aangifte en berichten van de Belastingdienst. Schrijf u vóór vertrek uit bij de gemeente en bewaar het bewijs. Geef uw nieuwe adres of een postadres door, zodat post u blijft bereiken.
Regel verzekeringen en toeslagen. Uw zorgverzekering en eventuele toeslagen kunnen wijzigen als u in het buitenland gaat wonen of werken. Pas zo nodig uw voorlopige aanslag aan, want deze is gebaseerd op uw Nederlandse situatie en kan na vertrek niet meer kloppen. Heeft u nog een auto op Nederlands kenteken, informeer dan naar uitvoer of schorsing en mogelijke teruggaven.
Neemt u een verhuisboedel mee buiten de EU, zorg dan voor een uitvoeraangifte en een inventarislijst. Heeft u een woning in Nederland, dan kunnen er gevolgen zijn voor hypotheekrenteaftrek, eigenwoningstatus en box 3. Bezit u een tweede woning in Nederland, dan blijft die onder de Nederlandse inkomstenbelasting vallen. Voor gemeentelijke heffingen zoals onroerendezaakbelasting kunt u zich verder inlezen op deze pagina over OZB: OZB belasting.
Veelgemaakte fouten en tips uit de praktijk
Ik zie in de praktijk dat mensen te laat nadenken over de conserverende aanslag. Door maanden vóór vertrek te plannen, kunt u vaak zonder extra kosten voldoen aan de voorwaarden voor uitstel. Let ook op uw aanmerkelijk belang. Sinds 2015 is kwijtschelding niet meer vanzelfsprekend en blijft de claim bestaan tot een afrekenmoment. Dividenduitkeringen of verkoop van aandelen na emigratie leiden dan alsnog tot betaling.
Verder ontstaat soms verwarring over dubbele verhuizing of structuurwijzigingen met buitenlandse vennootschappen. De Belastingdienst kijkt naar de werkelijkheid en niet alleen naar papier. Een rommelige uitvoering of feitelijke leiding in Nederland kan tot correcties en naheffingen leiden. Betrek daarom tijdig een adviseur bij herstructureringen, verplaatsing van de feitelijke leiding of dividendbeleid rondom de emigratiedatum.
Tot slot, onderschat de aangifte in het migratiejaar niet. De juiste verdeling van inkomsten, aftrekposten en vrijstellingen bespaart geld en gedoe. Een kort vooroverleg met een specialist verdient zich vaak snel terug. Wilt u daarnaast inspirerend doorlezen over aanpalende onderwerpen, bekijk dan de artikelen op ons blogoverzicht: blog.
Conclusie
Emigratie en belasting gaan hand in hand. Met een goede voorbereiding houdt u grip op de conserverende aanslag, voorkomt u dubbele heffing en benut u waar mogelijk het keuzerecht. Blijf alert op politieke ontwikkelingen rond een mogelijke trailing tax, maar richt u vooral op wat nu geldt. Begin tijdig, leg uw vertrek goed vast en maak een doordachte aangifte in het migratiejaar. Zo vertrekt u financieel zeker en zonder onnodige verrassingen.
Wanneer krijg ik bij Emigratie Belasting te maken met een conserverende aanslag
U krijgt een conserverende aanslag als u in Nederland fiscaal voordeel heeft genoten met pensioen, lijfrente, aanmerkelijk belang of bepaalde eigenwoningproducten en u emigreert. De aanslag wordt opgelegd na uw aangifte over het vertrekjaar. In veel gevallen krijgt u uitstel van betaling, zolang u zich houdt aan de Nederlandse voorwaarden.
Moet ik in twee landen aangifte doen na mijn emigratie
Dat hangt af van uw inkomsten en het belastingverdrag. In het migratiejaar doet u in Nederland aangifte voor het deel van het jaar waarop Nederlandse heffingsrechten rusten. Het woonland kan ook aangifte eisen. Verdragen voorkomen dubbele heffing, vaak via vrijstelling of verrekening. Laat de verdeling vooraf goed doorrekenen.
Wat betekent het keuzerecht voor Emigratie Belasting
Het keuzerecht kan u in staat stellen om in Nederland te worden behandeld als binnenlands belastingplichtige zodat u aftrekposten, zoals hypotheekrente, kunt benutten. Het is niet altijd voordelig en kent antimisbruikregels. Laat een meerjarenberekening maken, zeker als u een eigen woning, partner zonder inkomen of aftrekposten heeft.
Blijft Nederland heffen over mijn aanmerkelijk belang na emigratie
Ja, Nederland behoudt de claim op de aanmerkelijk belang winst via een conserverende aanslag. Vaak is er uitstel van betaling, maar bij gebeurtenissen zoals verkoop van aandelen, dividend of staking van de onderneming volgt invordering. Sinds 2015 is er in de praktijk geen vaste termijn waarna de claim verdwijnt.
Komt er een trailing tax of inwonerschapsfictie in Nederland
De Tweede Kamer heeft het kabinet gevraagd opties te onderzoeken, maar invoering vergt wetswijzigingen en afstemming met vele belastingverdragen. Dat kan jaren duren. Voor nu verandert er niets aan uw bestaande verplichtingen. Volg de ontwikkelingen als u op korte termijn plannen heeft om te vertrekken of herstructureren.
